Vidi fonton por Gvidlibro por studado de fiziko/Kinematiko

==Kinematiko==
Kinematiko estas la priskribo de movado.  La movado de punkta partiklo (t.e. partiklo sen dimensio) estas plene priskribata per tri termoj &ndash; delokiĝo, rapido, kaj akcelo.  Por realaj objektoj (kiuj ne estas punktaj partikloj), transloka kinematiko priskribas la movadon de la pezocentro de objekto tra spaco, kaj angula kinematiko priskribas, kiel objekto rotacias ĉirkaŭ ĝia pezocentro.  En ĉi tiu sekcio, ni enfokusigas sole translokan kinematikon.

Oni difinas delokiĝon, rapidon, kaj akcelon kiel sube.  Unue, tamen, ni devas diskuti vektorojn:

===Vektoro===
Vektoro estas kvanto, kiu havas grandon kaj direkton.  Aliflanke, skalaro estas kvanto, kiu havas nur grandon.  Oni ofte reprezentas vektoron per sago (→).  Variablo, kiu reprezentas vektoran kvanton aperas kun sago sur la litero:
:<math>\vec b</math>
dum variablo, kiu reprezentas skalaran kvanton aperas sen sago:
:<math>b\,\!</math>
Plejparte, oni uzas vektorojn por priskribi delokiĝon, rapidon, kaj akcelon.  Por pli pri vektoroj kaj skalaroj, vidu [[Gvidlibro por studado de fiziko/Vektoroj kaj skalaroj|la aldono]] pri ili.

===Pozicio===
:<math>\vec x</math>
Pozicio estas la loko de objekto rilate al iu punkto.  Tiu punkto estas la referenca punkto.  Ofte, oni priskribas la pozicion de objekto per koordinatsistemo, en kiu la referenca punkto nomiĝas la origino:
<gallery>
Dosiero:Real Number Line.svg|Unu-dimensia koordinatsistemo
Dosiero:2D Cartesian Coordinates.svg|Du-dimensia koordinatsistemo
Dosiero:Cartesian_coordinates_3D.svg|Tri-dimensia koordinatsistemo
</gallery>

===Delokiĝo===
:<math>\Delta \vec x \equiv \vec x_f - \vec x_i</math>
Delokiĝo estas la ŝanĝo de pozicio de objekto.  En la ekvacio supre:
*<math>\Delta \vec x</math> estas la ŝanĝo de pozicio (oni uzas la grekan literon delto [&Delta;] por signifi ŝanĝon),
*<math>\equiv</math> estas simbolo, kiu signifas difinon,
*<math>\vec x_f</math> estas la fina pozicio de la objekto, kaj
*<math>\vec x_i</math> estas la komenca (angle: ''initial'') pozicio de la objekto.

Bonvolu noti, ke delokiĝo ne estas la sama kiel translokita distanco.

Ekzemple, imagu, ke io translokiĝas unufoje laŭ cirkonferenco de cirklo.  Se ĝi finas, kie ĝi komencis, ĝia delokiĝo estas nul, malgraŭ la fakto, ke ĝi translokiĝis laŭ iom da distanco.

===Rapido===
:<math>\vec v_{av} \equiv \frac{\Delta \vec x}{\Delta t} \equiv \frac{\vec x_f - \vec x_i}{t_f - t_i}</math>
Rapido estas la ŝanĝo de delokiĝo dum iu ŝanĝo de tempo.